Thực thi hiệu quả quy định an toàn thực phẩm: Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tiện cận mục tiêu

Để hiện thực hóa mục tiêu xuất khẩu đến cuối năm đạt khoảng 54 tỷ USD như kỳ vọng của Thủ tướng, ngay từ đầu năm ngành nông nghiệp đã triển khai đồng bộ các giải pháp, trong đó có thực hiện tốt quy định Hiệp định An toàn thực phẩm và An toàn bệnh dịch động, thực vật (SPS).

Xuất siêu tăng trên 70%

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong 9 tháng năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt 46,28 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2023. Toàn ngành xuất siêu 13,86 tỷ USD, tăng tới 71,2% so với cùng kỳ năm 2023.

Phân tích về thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 9 tháng năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết: Hoa Kỳ vươn lên dẫn đầu với kim ngạch đạt 9,72 tỷ USD, chiếm 21% thị phần trong tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam; đứng thứ hai là Trung Quốc với kim ngạch đạt 9,26 tỷ USD, chiếm 20%; Nhật Bản là thị trường lớn đứng thứ ba với hơn 3 tỷ USD, chiếm thị phần 6,6%. So với cùng kỳ năm 2023, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam sang ba thị trường này đều tăng từ 10-20%.

Về xuất khẩu nhóm các mặt hàng nông sản, trong 9 tháng năm 2024 đạt 24,85 tỷ USD, tăng 27,7% so với cùng kỳ năm 2023. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta đều có kết quả tích cực. Cụ thể, cà phê đạt 4,37 tỷ USD, tăng 39,6%; cao su đạt 2,84 tỷ USD, tăng 16,4%; chè đạt 189 triệu USD, tăng 34,2%; gạo đạt 4,37 tỷ USD, tăng 23,5%; nhân điều đạt 3,17 tỷ USD, tăng 22,5%; hạt tiêu hơn 1 tỷ USD, tăng 46,9%; sắn và sản phẩm từ sắn đạt 0,9 tỷ USD, tăng 1,9%; đường mía đạt 285 triệu USD, tăng 39,3%; chế phẩm từ sản phẩm trồng trọt đạt 583 triệu USD, giảm 28,3%.

Đáng chú ý, xuất khẩu rau quả đạt 5,84 tỷ USD, tăng 39,4% so với cùng kỳ năm 2023 và đã vượt xa cả năm 2023; trong đó, sầu riêng đạt giá trị hơn 2,5 tỷ USD, các loại trái cây khác như thanh long, chuối, mít và xoài cũng đóng góp đáng kể vào tăng trưởng xuất khẩu. Trong số 10 thị trường chính nhập khẩu rau quả Việt Nam, hầu hết đều ghi nhận sự tăng trưởng mạnh, trừ Hà Lan. Trung Quốc tiếp tục là thị trường lớn nhất với kim ngạch 9 tháng năm 2024 đạt 3,4 tỷ USD, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2023, theo sau là Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Thái Lan với giá trị nhập khẩu tăng trưởng 35-90%.

Chủ động xử lý các sự cố mất an toàn thực phẩm

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, những kết quả trên có được là nhờ toàn ngành nông nghiệp đã và đang tập trung triển khai các Đề án thúc đẩy xuất khẩu nông lâm thủy sản sang các thị trường trọng điểm đã được phê duyệt từ cuối năm 2023 (Trung Quốc, Hoa Kỳ, Nhật Bản và EU), mở cửa các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng như các nước Hồi giáo Halal, Trung Đông, châu Phi… Nhờ vậy, thị trường tiêu thụ sản phẩm được duy trì và mở rộng, xuất khẩu nông lâm thủy sản tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cao.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục phối hợp với Bộ Công Thương theo dõi sát sao và báo cáo kịp thời Ban chỉ đạo điều hành giá và Tổ điều hành thị trường trong nước, Ban chỉ đạo giá của Chính phủ về giá cả và nguồn cung các hàng thiết yếu, như lúa gạo, thịt lợn, rau quả, thủy sản, phân bón; đôn đốc, tổng hợp việc triển khai Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 02/3/2024 về đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu lúa, gạo bền vững, minh bạch, hiệu quả trong tình hình mới.

Đặc biệt, Bộ hướng dẫn các địa phương điều tiết kế hoạch sản xuất, thúc đẩy xuất khẩu; Chủ động xử lý các sự cố mất an toàn thực phẩm, các trường hợp lô hàng bị cảnh báo tại thị trường nhập khẩu và đàm phán xử lý rào cản kỹ thuật, mở rộng thị trường xuất khẩu đối với các thị trường: Trung Quốc, Hàn Quốc, Indonesia, EU...

“Thời gian qua, ngành nông nghiệp Việt Nam vẫn nhận được những cảnh báo SPS (Hiệp định An toàn thực phẩm và An toàn bệnh dịch động, thực vật) từ các thị trường xuất khẩu. Tuy nhiên, phải nhìn nhận rằng nhờ thực hiện tốt quy định SPS, tỷ lệ hàng nông sản, thực phẩm Việt Nam nhập khẩu vào EU bị cảnh báo ở mức thấp trong tổng số cảnh báo của EU” - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến nhấn mạnh.

Đánh giá về mục tiêu trong năm 2024, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhận định, năm 2024, Thủ tướng Chính phủ giao ngành nông nghiệp xuất khẩu khoảng 54 tỷ USD. Tính đến tháng 9/2024, xuất khẩu đã đạt hơn 80% chỉ tiêu của Thủ tướng đặt ra (46,28 tỷ USD, tăng gần 21% so với cùng kỳ năm 2023. “Dự báo trong các tháng cuối năm, nhu cầu tiêu thụ nông sản thường cao hơn nên mục tiêu xuất khẩu đến cuối năm vào khoảng 54 tỷ USD như kỳ vọng của Thủ tướng là có thể đạt được”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết.

Để đạt được mục tiêu đề ra trong năm 2024, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, ngành nông nghiệp đã có các giải pháp cụ thể cho các lĩnh vực, phù hợp với tình hình khí hậu cũng như các biến động toàn cầu. Theo đó, về trồng trọt, chỉ đạo sản xuất lúa vụ Hè Thu, vụ Thu Đông và vụ mùa phù hợp với diễn biến thời tiết và thị trường. Theo dõi sát sản xuất các cây công nghiệp, cây ăn quả, đặc biệt đối với cây ăn quả chủ lực (như thanh long, nhãn, sầu riêng, xoài, chôm chôm ở Đồng bằng sông Cửu Long) để có chỉ đạo rải vụ phù hợp, tăng tỷ lệ sản phẩm có chứng nhận.

Đối với ngành thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ chuẩn bị làm việc với đoàn thanh tra của Ủy ban châu Âu (EC); tập trung chỉ đạo, đôn đốc thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư và Chương trình hành động, Kế hoạch của Chính phủ số 52/NQ-CP về tăng cường phòng, chống khai thác IUU. Đặc biệt, từ ngày 1/8/2024, việc áp dụng Nghị quyết 04 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hoạt động liên quan đến khai thác, mua bán và vận chuyển trái phép thủy sản sẽ là cơ sở quan trọng để Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp. Trong giai đoạn này cũng sẽ tập trung xây dựng, triển khai các văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời thúc đẩy quy hoạch lâm nghiệp và cảng cá.